"Mając na względzie kilkukrotnie sygnalizowaną przez NBP (ostatnio pismem z dnia 18 stycznia 2021 roku) kwestię pilnego podjęcia przez ministra finansów inicjatywy legislacyjnej, której efektem ma być wprowadzenie zmian w UUP, polegających na zagwarantowaniu polskiej walucie powszechnej akceptowalności, Narodowy Bank Polski wnioskuje, aby minister finansów uwzględnił w ramach niniejszego projektu zmian w UUP przygotowany przez NBP przepis art. 59ea wraz z uzasadnieniem. Celem proponowanej regulacji, jak wielokrotnie podkreślano jest zapewnienie generalnej ochrony konsumentów przed odmową przyjęcia przez przedsiębiorcę płatności gotówką i tym samym niemożliwością dokonania przez konsumenta zakupów lub skorzystania z usług wskutek braku akceptacji gotówki przez tego przedsiębiorcę. Konsumenci uzyskaliby, w przypadku uwzględnienia propozycji NBP prawo do swobodnego wyboru dogodnej da nich metody płatności (w przypadku zawierania umowy sprzedaży z przedsiębiorcą akceptującym bezgotówkowe transakcje płatnicze" - czytamy w stanowisku NBP zgłoszonym w ramach konsultacji publicznych projektu.
Propozycje NBP dotyczą również wykluczenia poboru dodatkowych opłat, jeśli konsument dokonuje płatności gotówką. "Akceptant nie może nakładać ani pobierać jakichkolwiek dodatkowych opłat z tytułu przyjmowania zapłaty znakami pieniężnymi emitowanymi przez NBP ani różnicować ceny w zależności od formy zapłaty" - czytamy w propozycjach złożonych przez bank centralny do projektu.
NBP wskazał, że ustawodawca "nie zdecydował się dotychczas na artykulację obowiązku akceptowania (przyjmowania) płatności gotówkowych przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą na terytorium RP". "Podstawowym celem niniejszej propozycji legislacyjnej jest uregulowanie statusu prawnego akceptacji znaków pieniężnych emitowanych przez NBP (gotówki), co wiąże się z potrzebą zapewnienia na terytorium RP możliwości korzystania przez społeczeństwo z preferowanych przez każdą osobę (grupę społeczną) form płatności, w tym płatności gotówkowych" - wskazał NBP.
Szwecja chce też bronić gotówki
Wcześniej w tym tygodniu prezes banku centralnego Szwecji - Riksbanku Stefan Ingves w rozmowie z dyrektorem Departamentu Analiz Ekonomicznych NBP Piotrem Szpunarem zmieszczonym w Obserwatorze Finansowym wskazał, że "w Szwecji gotówka pełniąca rolę prawnego środka płatniczego jest zdecydowanie pod presją".
Ustawa o Riksbanku stanowi, że płatności w gotówce muszą być powszechnie akceptowane. Jednak zasada ta może być omijana przez sklepy, restauracje i inne firmy, które wykorzystują w tym celu swobodę zawierania umów. Jeśli prawny środek płatniczy nie otrzyma silniejszej ochrony prawnej, istnieje ryzyko, że w przyszłości użycie gotówki stanie się w ogóle niemożliwe. Tym problemem musi się zająć szwedzki prawodawca. Riksbank wielokrotnie wskazywał rządowi i parlamentowi, że prawny środek płatniczy potrzebuje silniejszej ochrony. Moim zdaniem, nie należy pozwolić firmom o podstawowym znaczeniu, takim jak większe sklepy spożywcze, apteki i stacje benzynowe, na dyskryminację gotówki - ocenił Ingves.
W marcu br. NBP poinformował, że Rada do spraw obrotu gotówkowego - organ opiniodawczy i doradczy przy zarządzie NBP - podjęła uchwałę powołującą zespoły zadaniowe odpowiedzialne za przygotowanie projektu Narodowej Strategii Bezpieczeństwa Obrotu Gotówkowego. Są to zespoły ds.: 1. Akceptacji i dostępności gotówki, 2. Logistyki gotówki, 3. Cyberbezpieczeństwa, 4. Bezpieczeństwa fizycznego gotówki, 5. Komunikacji.
